Khủng hoảng năng lượng ở châu Âu đã kết thúc, nhờ sự điều chỉnh ‘đau đớn’ hay yếu tố không ai ngờ tới này?

12:00 | 30/11/2023

Trong bối cảnh giá dầu, khí đốt, than giảm, dự trữ khí đốt tại các quốc gia châu Âu tăng “kịch trần”, có ý kiến cho rằng, cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu lục này đã qua. Tuy nhiên, cũng có nhận định trái chiều.

Trong bài viết xuất bản ngày 28/11, nhà phân tích thị trường của hãng tin Reuters (Anh) John Kemp khẳng định, cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu đã kết thúc.

Theo bài viết, từ giữa năm 2021 đến cuối năm 2022, châu Âu và một số khu vực ở châu Á rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng khi giá dầu, khí đốt, than và điện tăng cao, thậm chí, có lúc đã đạt mức cao kỷ lục. Thực tế này buộc các hộ gia đình và doanh nghiệp phải nhanh chóng cắt giảm mức sử dụng.

Việc Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine (từ tháng 2/2022) và các lệnh trừng phạt do Mỹ và đồng minh áp đặt để trả đũa Moscow đã làm gián đoạn nguồn cung cấp năng lượng vốn đã bị kéo căng do sự phục hồi của sản xuất công nghiệp sau đại dịch Covid-19.

Nhưng 18-24 tháng sau, giai đoạn điều chỉnh mạnh mẽ đã hoàn tất, với tồn kho năng lượng ở mức thoải mái và giá cả quay trở lại mức trung bình trong nhiều năm (đã được điều chỉnh theo lạm phát).

Chắc chắn sẽ có nhiều cú sốc hơn trong tương lai, nhưng sự gián đoạn năng lượng liên quan đến việc kết thúc đại dịch và xung đột Nga-Ukraine đã kết thúc. Thị trường đã thích nghi.

Vấn đề còn lại của châu Âu là họ đã thay thế khí đốt tương đối rẻ qua đường ống của Nga lấy khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) đắt tiền, khiến khả năng cạnh tranh công nghiệp của lục địa này gặp rủi ro. Tuy nhiên, đó là một vấn đề kinh niên chứ không phải một cuộc khủng hoảng.

Nguồn cung dầu dồi dào

Trên thị trường dầu mỏ, sản lượng dầu thô của Mỹ tiếp tục tăng và vượt mức đỉnh trước đại dịch vào tháng 8/2023. Các nguồn sản xuất khác ngoài Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cũng đang tăng trưởng đều đặn.

Dữ liệu từ Mỹ cho thấy, tồn kho dầu thô thương mại cao hơn 12 triệu thùng so với mức trung bình theo mùa vào giữa tháng 11 trong 10 năm trước đó. Đây là một dấu hiệu khẳng định nguồn cung cho thị trường rất dồi dào.

Giá dầu thô Brent đạt trung bình 82 USD/thùng từ đầu tháng 11 đến nay, ngang bằng với mức trung bình kể từ đầu thế kỷ sau khi điều chỉnh theo lạm phát.

Vào cuối năm 2022 và đầu năm 2023, những lo ngại về việc sản xuất quá mức và khả năng dự trữ tồn kho dầu đã thay thế những lo ngại về nguồn cung không đủ và lượng dự trữ cạn kiệt nhanh chóng.

Đáp lại, Saudi Arabia và các đối tác OPEC+ đã cắt giảm sản lượng nhiều lần để ngăn chặn lượng hàng tồn kho tăng, trái ngược hoàn toàn với áp lực đối với họ một năm trước, khi phải tăng sản lượng để giải quyết tình trạng thiếu hụt dự kiến.

Giá khí đốt giảm

Sự điều chỉnh nhanh chóng cũng được thể hiện rõ ràng trong lĩnh vực khí đốt, nơi tồn kho của Mỹ luôn cao hơn mức trung bình theo mùa 10 năm trước đó kể từ tháng 2/2023 và xuất khẩu đã tăng lên mức kỷ lục.

Giá khí đốt tương lai của Mỹ trong tháng trước giao dịch gần mức thấp nhất trong 30 năm, sau khi được điều chỉnh theo lạm phát, xác nhận thị trường đang phản ứng với tình trạng dư thừa nguồn cung.

Ở châu Âu, trữ lượng khí đốt liên tục ở mức kỷ lục theo mùa kể từ cuối quý I/2023 sau mùa Đông ấm áp bất thường vào năm 2022/23 và mức tiêu thụ khí đốt công nghiệp giảm mạnh.

Sản lượng của các ngành công nghiệp của Đức, vốn sử dụng nhiều năng lượng, đã giảm khoảng 17% kể từ đầu năm 2022 và không có dấu hiệu phục hồi.

Tổng lượng khí đốt sử dụng ở 7 quốc gia tiêu thụ hàng đầu của Liên minh châu Âu (EU) gồm Đức, Italy, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha, Bỉ và Ba Lan đã giảm 13% trong 9 tháng đầu năm 2023 so với mức trung bình 10 năm (2012-2021), thời điểm trước khi nổ ra xung đột Nga-Ukraine.

Giá tương lai được điều chỉnh theo lạm phát cho năm tới đạt trung bình 48 Euro/megawatt giờ tính đến tháng 11/2023, giảm từ mức 223 Euro vào thời điểm đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng vào tháng 8/2022.

Trên thực tế, giá cả trung bình là 53 Euro cho năm 2023 so với 23 Euro trong 5 năm từ 2015-2019 và 32 Euro từ 2010-2014. Mặc dù giá vẫn cao nhưng không còn ở mức khủng hoảng và có khả năng giảm sâu hơn vào năm 2024.

Hải An

Theo Baoquocte